Gelişen teknolojiyle birlikte her alanda hayatımıza giren yapay zekâ kavramı enerji sektöründe giderek önemini arttırmakta. Enerji sistemlerinin gelecekteki tasarım ve verimliği açısından büyük bir potansiyele sahip olan bu kavram. Enerjinin daha verimli ve etkin kullanılması için önemli görevler üstlenecektir. Çünkü yapay zeka birbirinden farklı veriler arasındaki ilişkileri incelememiz açısından bizlere pratikte oldukça yardımcı oluyor.
Son günlerin en çok tartışılan konularından biri olan Yapay Zeka ile birlikte, Sürekli gelişmekte olan akıllı enerji uygulamaları ile teknolojilerinin enerji sektöründeki teknolojilere uyum sağlama hızını oldukça yükseltmiştir. Dördüncü Sanayi Devrimi adı verilen bu yeni süreçte temel hedefin enerji sektörü ve sektör bileşenleri görülüyor.
Enerji dağıtımında önemli görevler üstlenmesi beklenen yapay zeka teknolojileri ile etkili üretim ve hizmet operasyonları gerçekleştirilmesi hedefleniyor. Yapay zeka teknolojilerinin akıllı şebeke yapısı için gerekli olan aktif yönetim potansiyeline sahip olduğu görüşünde hem fikir olan sektör uzmanları, yapay zekanın güçlü istihbarat sistemi ile şebekeyi dengelemesi, oluşan talepleri yöneterek eylemler üzerinde pazarlık yapabilmesi ve gerektiğinde kendini iyileştirerek bir dizi yeni ürün ve hizmet sağlayabilmesi mümkün.
Önümüzdeki yıllarda yapay zekâ kavramı ile gelen teknolojilerin, robotik gelişmeler ile birlikte sadece enerji değil; farklı sektörlerinde etkilenmesi bekleniyor. Akıllı şebekeler ile birlikte kullanıma giren cihazlarda ve gelinen noktada yapay zekâ türevi uygulamaların izlerini görmek mümkün. Üretilen enerji kaynaklarının yönetimi, akıllı altyapılar, sensörler ve sayaçlar enerji sektörünün uzun zamandır konusu. Şebekedeki ihtiyaca göre otomatik olarak enerjiyi düşüren bugünün akıllı cihazlarının, yapay zeka tarafından güçlendirilerek blok zincir ile kaydedilebilir hale getirilmesi planlanıyor.
Yapay zekâ uzmanları, enerji alanında sadece bazı gereksinimleri karşılamaya yarayan ve gelişim süreci devam eden bu sistemlerin kullanım alanlarını şöyle özetliyor:
• Yenilenebilir enerji üretim tahmini, donanım bakımı, rüzgar ve güneş enerjisi verimliliği, depolama analizi ve yenilenebilir enerji yönetimi gibi konularda detaylı veri üretebilir. Örneğin; General Electric, rüzgâr türbini verimliliğini ve güç üretimini yaklaşık %5 artırmak ve bakım maliyetlerini %20 oranında düşürmek için yapay zeka kullanıyor.
• Talep yönetimi, enerji yönetim sistemleri oluşturma, enerji verimliliği gibi alanları da kapsayan alanlarda yapay zeka kullanımlarının artacağı tahmin ediliyor. Yapay zekâ odaklı şirketleri DeepMind’i kullanan Google, toplam veri merkezi güç tüketimini %15 oranında azalttığını ve bu yatırımlarının birkaç yıl içinde yüz milyonlarca dolar olarak döneceğini duyurmuştu. Google, yapay zekâ kullanarak soğutma amacıyla tüketilen enerji kullanımında %40’lık bir tasarruf sağladıklarını da duyurmuştu.
• Altyapı yönetimi ve şebekenin performans yönetimi yapay zekânın kullanılabileceği bir diğer alandır. Şuan da kullanım örnekleri arasında dijital varlık yönetimi, donanım bakımı, üretimi ve yönetimi bulunuyor. Yapay zekâ teknolojisi kullanan Siemens tarafından yapılan bir testte, yapay zekâ bir gaz türbininin yakma ünitesinin kontrolünü ele geçirdikten sonra, azot oksit seviyelerinin %20 oranında düştüğü açıklanmıştı.
Enerjinin izlenip yönetilmesini sağlayan veriler elde eden yapay zekâ, veriyi bilgiye, bilgiyi aksiyona dönüştüren bir platform. Bu platform enerji üretimi, tüketimi ve dağıtımı yapan her alanda kullanılabiliyor.
Yapay Zekanın Enerji Sektöründe Güç Sağladığı Olağanüstü Yollar
1- Optimize Enerji Kullanımı
Yapay zekâ, enerji kullanıcılarının tüketim alışkanlıklarını inceler ve raporlar. Bu tür verilere erişim, kullanıcıların enerji verimliliği hakkında yönlendirilmesini sağlar.
Kurulumdan sonra, cihaz kullanıcının evindeki tüketim alışkanlıklarını analiz eder ve bu bilgiler ile, ısınma faturasını azaltmak için evin sıcaklığını otomatik olarak ayarlar.
2- Enerji Üretimi ve Talebinin Tahmini
Yenilenebilir enerji kaynaklarının hava koşullarına bağımlı olması olası durumlarda yedek güç kaynaklarına sahip olmayı gerekli kılmaktadır. Yapay zekâ, hava koşulları ve üretim kapasitesinin yanı sıra ihtiyaç olan elektrik talebini tahmin etmeyi mümkün kılıyor. Eldeki bu bilgilerle elektrik üretimindeki dalgalanmaların yönetimi daha kolay ve verimli hale geliyor.
3- Enerji Yönetimi ve Ticareti
Yenilenebilir enerji sektörü gittikçe büyüyor ve küresel elektrik enerjisi üretim kapasitesinin beşte birini oluşturduğu tahmin ediliyor. Sistem yöneticileri, yenilenebilir enerji kaynaklarını mevcut şebekeye entegre etmenin yollarını bulmak zorunda. Bundan dolayı, enerji üretimi ve ticaretindeki tutarlılığı korumak için, yenilebilir enerji sistemleri desteklenmelidir. Yapay zekâ bu açıdan vazgeçilemeyecek kadar önemlidir.
Dikkate alınması gereken önemli bir nokta ise yapay zekânın kendisinin güç tüketimidir. Çok miktarda verinin işlenmesi için yine çok fazla elektrik tüketimi yapar. Bu yüzden, enerji sistemlerinin dönüşümü için yapay zekâyı kullanılırken veri merkezlerinin mümkün olduğunca uygun bir iklim de inşa edilmesi gerekiyor.
Yapay zekâ, yeni bir devrin kapısını aralamakla birlikte, yeni fırsatlar ve yeni tehditleri içinde barındırıyor. Çözüm ise yapay zekâ ile desteklenmiş iklim dostu ve şeffaf bir enerji sisteminin tasarlanmasından geçiyor.
